Nawdm,{nàwdḿ} 是一种语言,在 加纳 和 多哥 的 西非 地区使用。
Nawdm 是 Nawdba 人(单数:Nawda)的语言。Nawdba 人居住在多哥北部,在 Doufelgou 地区。在那里,有大量的人迁移到多哥中部和南部,以及加纳( 和)。Nawdm 是一种伏尔塔语(或称 Gur 语),由 Manessy, Gabriel 分类,与贝宁的 Yom 语一起,构成 Oti-Volta 亚科的一个独立分支。
字母表
[]Nawdm 字母表共有三十一个(31)字母。
A a Bb Dd Ee Ɛɛ Ff Gg

Gw (gw) Gb (gb) Hh Ĥɦ Ii Jj
Kk Kw (kw) Kp (kp) Ll Mm Nn
Ny (ny) Ŋŋ Ŋm (ŋm) Oo Ɔɔ
Rr Ss Tt Uu Vv Ww Yy
元音
[]Nawdm 语中有短元音和长元音。
短元音
[]我们有七个(7)元音
A, E, Ԑ, I, O, Ͻ, U (a, e, ε, i, o, ͻ, u)
长元音
[]当我们稍微拉长一个短元音时,我们就得到了长元音。因此,在书写时我们会重复字母。
AA, EE, ԐԐ, II, OO, ϽϽ, UU (aa, ee, εε, ii, oo, ͻͻ, uu)
辅音
[]Nawdm 语中有 24 个辅音。
B, D, F, G, Gw, Gb, H, ɦ, J, K, Kw, Kp, L, M, N, Ny, Ŋ, Ŋm, R, S, T, V, W, Y.
常见双元音
Gw, Gb, Kp, Ny, Ŋm,
短语列表
[]本短语手册中的一些短语仍需翻译。如果您了解这种语言,可以通过贡献并勇往直前,翻译短语来帮助它!
基础
问候.......Seenŋb
欢迎。 .........Bdanmii/ ndanmii
好的(对欢迎的回应)yoo
怎么样? ........................L ked lan?
对“你好”的回应 ...............L keda hom
你好吗?.......................L' ba laa?/ L' ba
是的,我很好..............................Mba hom
你叫什么名字?.........................Ba ɦolb na wenii?/ ba ɦolb na bee?
我叫 ________ Ba ɦolma naa ______ / Ma ɦidr nnii ___________
请 ..............Di kɛwr
打扰一下 ! ............... Agoo
谢谢 .............ɦera ŋmɛɛgb
不客气/很乐意 ............Ben ɦεra wεgb
打扰一下(请求原谅)..........Ma jowb
对不起.................. yen
再见(我要走了)................Ma nyabn
回头见.............T’ ba t’ taη
我不会说 Nawdm 语...............Ma kpaa gwɛɛla Nawdm
我正在学习 Nawdm 语.................Ma kpεlηa Nawdm
你说英语吗?..................Ma gwɛɛla ηglism
这里有人说英语吗?......................ɦii gwɛɛla ηglism Nnaɦ?
帮帮我!.........................tͻrg man!
小心!........................Gwedg nnaɦ!
早上好............B' rorbii, v robii
下午好...................B'muunu, v Muunun
晚上好...................B'jabrii, v jabrii
晚安(睡觉时)...............B’ doot hϽm
我要睡觉了...................Ma keeda ma doot
我不明白............................Ma kpakewa
厕所在哪里?............................Bin badgu ba te?..............................
白种人................................saamaɦ.......................
游客..........................saanaɦ
问题.......................gwɛɛt
我病了............................L’weera ma
疾病.........................bԐɦyi
受伤/受伤........................Ha nyadg ayen
数字(Jugu, calb)
[]在 Nawdm 语中,一到九的基数词是:myen (一),mreɦ (二),mnaa (四),mwɛɦ (九)。
| 1 | myen | 21 | kwɛɛrɛɦ n myen | 41 | kwɛɦnaa n myen | 61 | kwɛɦroond n myen | 81 | kwɛɦniind n myen |
| 2 | mreɦ | 22 | kwɛɛrɛɦ n mreɦ | 42 | kwɛɦnaa n mreɦ | 62 | kwɛɦroond n mreɦ | 82 | kwɛɦniind n mreɦ |
| 3 | mtaɦ | 23 | kwɛɛrɛɦ n mtaɦ | 43 | kwɛɦnaa n mtaɦ | 63 | kwɛɦroond n mtaɦ | 83 | kwɛɦniind n mtaɦ |
| 4 | mnaa | 24 | kwɛɛrɛɦ n mnaa | 44 | kwɛɦnaa n mnaa | 64 | kwɛɦroond n mnaa | 84 | kwɛɦniind n mnaa |
| 5 | mnu | 25 | kwɛɛrɛɦ n mnu | 45 | kwɛɦnaa n mnu | 65 | kwɛɦroond n mnu | 85 | kwɛɦniind n mnu |
| 6 | mroond | 26 | kwɛɛrɛɦ n mroond | 46 | kwɛɦnaa n mroond | 66 | kwɛɦroond n mroond | 86 | kwɛɦniind n mroond |
| 7 | Mlbleɦ | 27 | kwɛɛrɛɦ n mlbleɦ | 47 | kwɛɦnaa n mlbleɦ | 67 | kwɛɦroond n mlbleɦ | 87 | kwɛɦniind n mlbleɦ’ |
| 8 | mniind | 28 | kwɛɛrɛɦ n mniind | 48 | kwɛɦnaa n mniind | 68 | kwɛɦroond n mniind | 88 | kwɛɦniind n mniind |
| 9 | mwɛɦ | 29 | kwɛɛrɛɦ n mwεɦ | 49 | kwɛɦnaa n mwεɦ | 69 | kwɛɦroond n mwεɦ | 89 | kwɛɦniind n mwεɦ |
| 10 | kwiɦr | 30 | kwɛɛtaɦ | 50 | kwɛɦnu | 70 | kwɛɛlbleɦ | 90 | kwɛɛwɛɦ |
| 11 | kwiɦr n myen | 31 | kwɛɛtaɦ n myen | 51 | kwɛɦnu n myen | 71 | kwɛɛlbleɦ n myen | 91 | kwɛɛwɛɦ n myen |
| 12 | kwiɦr n mreɦ | 32 | kwɛɛtaɦ n mreɦ | 52 | kwɛɦnu n mreɦ | 72 | kwɛɛlbleɦ n mreɦ | 92 | kwɛɛwɛɦ n mreɦ |
| 13 | kwiɦr n mtaɦ | 33 | kwɛɛtaɦ n mtaɦ | 53 | kwɛɦnu n mtaɦ | 73 | kwɛɛlbleɦ n mtaɦ | 93 | kwɛɛwɛɦ n mtaɦ |
| 14 | kwiɦr n mnaa | 34 | kwɛɛtaɦ n mnaa | 54 | kwɛɦnu n mnaa | 74 | kwɛɛlbleɦ n mnaa | 94 | kwɛɛwɛɦ n mnaa |
| 15 | kwiɦr n mnuu | 35 | kwɛɛtaɦ n mnu | 55 | kwɛɦnu n mnu | 75 | kwɛɛlbleɦ n mnu | 95 | kwɛɛwɛɦ n mnu |
| 16 | kwiɦr n mroond | 36 | kwɛɛtaɦ n mroond | 56 | kwɛɦnu n mroond | 76 | kwɛɛlbleɦ n mroond | 96 | kwɛɛwɛɦ n mroond |
| 17 | kwiɦr n mlbleɦ | 37 | kwɛɛtaɦ n mlbleɦ | 57 | kwɛɦnu n mlbleɦ | 77 | kwɛɛlbleɦ n mlbleɦ | 97 | kwɛɛwɛɦ n mlbleɦ’ |
| 18 | kwiɦr n mniind | 38 | kwɛɛtaɦ n mniind | 58 | kwɛɦnu n mniind | 78 | kwɛɛlbleɦ n mniind | 98 | kwɛɛwɛɦ n mniind |
| 19 | kwiɦr n mwɛɦ | 39 | kwɛɛtaɦ n mwεɦ | 59 | kwɛɦnu n mwεɦ | 79 | kwɛɛlbleɦ n mwεɦ | 99 | kwɛɛwɛɦ n mwεɦ |
| 20 | kwɛɛrɛɦ | 40 | kwɛɦnaa | 60 | kwɛɦroond | 80 | kwɛɦniind | 100 | lɛmu |
enweta puku ijeri (E-nwe-taa poo-koo SEE-JAY-REE)
[]在 Nawdm 语中,“时间”或“时钟时间”用“Waasu gama”表示。
今天..............jana
明天...............Su
后天............subɛtr, suvɛtr
昨天......................dindiin
前天.................Togdaa
钟表时间.......................Waasu gama
游戏......................Gbuut, saɦla
足球..........................Bool gbuut
我踢足球...................Mà gbul yarmga.
他弹吉他.......................Ĥa gbul janjalu
Áfọ̀ (AH-fore)
[]在 Nawdm 语中,一周的日期根据下表排列。这些名称是根据集市日命名的。
| 10 月 2 日至 3 月 31 日 | Nawdm |
| 星期一 | Dabyaku, baraaku, kakaaku |
| 星期二 | Dlaaku, tɛɛnab |
| 星期三 | Tantaab, baragŋa(siou), tɛgnab |
| 星期四 | Tiyaku, Koka yaku(BG), kpalbayaku (Siou) |
| 周六和银行假日 | Booku, nyamtyaku |
| 星期六 | Laarbuga, gwedkpaaku |
| [] | Laad, sooku, kudyaku(BG), binaka (Siou, Bana) |
月份
[]与其他语言一样,Nawdm 语也有十二(12)个月。这些名称是根据 Nawdba 人在每个月进行的流行活动命名的。
| Ízù (EE-zoo): izuka (EE-zoo-kah) | Nawdm |
| 1) 一月 | Kwɛɛr kidga |
| 2) 二月 | Suunb kidga |
| 3) 三月 | Kidg targa |
| 4) 四月 | Toŋubuub, toŋbiilgu kidga |
| 5) 五月 | Kpaab kidga, nadkpasaaga |
| 6) 六月 | Figmoog̈b kidga |
| 7) 七月 | Talb kidga |
| 8) 八月 | Yobgwɛdgu kidga |
| 9) 九月 | Duhool kidga |
| 10) 十月 | Didimr kidga |
| 11) 十一月 | Kwɛnooga kidga |
| 12) 十二月 | Josɔɦb kidga |
颜色
[]| 白色 | Feelgu, feelm |
| 蓝色 | Feerb |
| 黄色 | Moont |
| 棕色 | Butant gbanu, jii gbanu |
| Grey | Jankpalaɦm |
| 青铜色 | Niini gbanu |
| 黑色 | Hoolgu |
| 红色 | Molgu |
| 绿色 | Gwɛɦɛɛgu |
| Orange | Leemɦu gbanu |
| 粉色 | Sɔklb fiigu |
| Violet | Bool fiigu |
Transportation
[]| 交通 | toɦdm |
| 机场 | ɦam n lͻͻr baŋu |
| 飞机 | ɦam |
| 救护车, | ɦambilansŋu |
| 电梯 | faaga kotgu |
| 长途汽车 | yaglɔɔr |
| 汽车 | kaaŋa |
| 航空, | saŋgbanlɔɔr baŋu |
| 飞机 | saŋgbanlɔɔr |
| 小船 | kpiirgu |
| 船 | baatooŋu |
| Bicyclette | bibirga |
| 独轮车, | burwɛtŋu |
| 巴士 | lɔɔgu |
| 马车 | deer lɔɔr |
| 卡车 | lɔɔr |
| 厢式货车 | lɔɔga |
| 燃料 | kpaam |
| 司机 | ◦ lɔɔr jowda |
| 铁路 | gaku huru |
| 道路, | huru |
| 交通, | Huru kewm |
| 电力 | boglam |
| 堵车 | kewm |
| 公司 | Ŋmɛɛg̈b |
| Garage | daar |
| 直升机 | saŋgbanlɔɔrŋa |
| 石油 | Karasiim |
| 邮局, | wadii toollaŋa |
| 路线 | fɛɛhuru |
| 停车场 | lɔɔra baŋu |
| 出租车 | taksiiŋa |
| 出租车 - 摩托车 | jɛɛd |
| 火车 | Girgu |
| 自行车 | kekeŋa, kekɛnga, |
| 旅行 | saama hurbermu |
| 旅客 | hurtia |
请务必小心并与您的出租车司机明确沟通。他们有按照公里数收费的固定费率(没有计价器)。如果您与朋友分摊出租车费用,请清楚说明您将到达的目的地将收取多少“服务”(number of services)、多少人、多少个停靠点以及最终价格。如果您的朋友需要在您之前下车或在另一个地点下车,那么价格将与你们都前往同一地点不同。“服务”被定义为从起点到请求的停靠点。
[]| 英语 | Nawdm |
| 方向 | kpaɦaab |
| 道路 | ɦuuru |
| 街道 | fɛɛhuru |
| 马路 | saama huru |
| 大道 | saama hurmɔmu |
| 林荫大道 | gilmb ɦuuru |
| 主干道 | saama hurbermu |
| 地点 | kaalaŋa, tagr |
| 十字路口 | hurragr, hursansara |
| 铁路 | gaku ɦuuru |
| 地铁 | Tant kwɛɛn ɦuuru |
| 地下 | kwɛɛn ɦuuru |
| 直行 | biraa |
| 掉头 | ɦooru kɔkɔgu |
| 环岛 | bogmͻlm |
| 教堂 | soosi |
| 火车站 | gaku baŋu |
| 地图 | kɔrgu kartŋu |
| 哪里? | tee? |
| 上 | Jugun |
| 在 | nin |
| 在靠近 | L’ man |
| Far | vɔkun, bɔkun, bɔkon |
| Here | nnaɦ |
| There | laɦaa |
| 任何地方 | baatee |
| 任何地方都没有 | riikan |
| 朝向 | wee |
| 旁边 | Jugun |
| 前面 | nɔngan |
| 后面 | kaa, kawa |
| 右 | najuudu ɦɛn |
| 左 | galu ɦɛn |
住宿
[]如何说出您想过夜的地方,甚至您的家?
| 浴袍 | huurb n hegkaɦgu |
| 浴室 | huurtgu |
| 浴缸 | Huurb |
| 餐厅 | delaŋa |
| 床 | ɦabatŋa |
| 上下铺 | ɦabatii tajun |
| 衣架 | baɦga, baɦb |
| 壁橱/衣柜 | kadakŋu |
| 梳妆台 | ɦadakŋu |
| 吹风机 | jiikparŋtgu |
| 钥匙 | Saabr, safid, saafi |
| 抛光剂 | nanawda kpaam |
| 小厨房 | Dugdgua |
| 发油 | jii kpaam |
| 灯 | kand |
| 迷你酒吧 | dabaŋu |
| 枕头 | judɛɦdgu, lafeer |
| 床单 | draaŋu |
| 毛巾 | fafaagu |
| 护发素 | Nigiitgu |
| 梳子 | sagdrtga |
| 亚麻布 | haaga dimgu |
| 洗发水 | Sampuŋu |
| 肥皂 | fɔfɔɔ |
| 厕所 | binbadgu |
货币
[]钱.....................lig̈biir
多少钱?......................daɦt, alaaɦ?
饮食................... jub
食物......................... diit
烹饪 ....................digm, diit digm
早餐......................ɦateekwɛɛn diit, ɦateekwaan diit
[]午餐.............................muunun diit, muungbowr diit
晚餐..............................jabr diit, jabhoolm diit
水...........................Nyaalm
[]牛奶...................................beɦeem
茶............................Tii
大蕉......................ɦamadaaŋu
香蕉.................... ɦayabr
面包.........................kpoonu
菠萝...................saama laŋkpadga
芒果.......................tamb
椰子 ........................baŋkpurb
木瓜..........................ɦadibgu, ɦadimbgu
番茄.....................jimadgu
玉米......................jimadgu
肉.........................Naanamgu
米饭..............................miiri
鱼............................. ɦɔlga
鸡肉........................kɔdahiir, kadahiir
鸡蛋..............................kɔɔleer
豆子........................Tiira
炖菜............................salambii Jit
汤............................Jit
面包.................................kpoonu
洋葱...............................gaabu, jaabu
酒吧.............................baɦr
购物/ 市场 ..............yaaku
我想要(一个)_______ ...................Mabagl ______
我有(一个)_______..................Ma ba n
卖 ...........................yaarm
买..................................daɦ
购买................................daɦb
出售................................gweedmb
书......................wadga
驾驶................loor joɦb
道路..........................saama hurbermu
汽车 .....................................loor
执法
[]政府 ............................ɔrgu
总督...........................kɔrgu huura
动物和昆虫
鸟............................ŋmɛnga
蜥蜴....................................baŋa
老鼠..................................ɦɔŋr
山羊......................................burgu
牛...................................naag̈b
猫..............................muusŋa
狗...............................gwɛɛgu
猴子..........................waama
大象..........................ŋmɛŋmɛɛr
鳄鱼.........................kaseegu
蜜蜂.................................heb, hib
蚊子..........................dumga
家蝇..........................joŋa
蝴蝶.............................kpaŋkpaanga
采采蝇.........................koljond, koljuŋu
蚂蚁..........................gwɛɛm
白蚁........................jamru, ligr
羊......................fɛɛgu
Learning more
[]打电话........................tangarfu
药..........................ragr
肥皂.............................fɔfɔɔ
医院.......................dɔgdŋu
圣诞节.......................binkpeemr
圣诞快乐..................B’ binkpeemrii, V’ binkpeemr
新年快乐.........................B’binkwɛɛlii